zondag 26 augustus 2012

De 4 stappen van assertief gedrag


Bij de blog over 'prioriteiten stellen' kwam een stukje time management aan bod. Nu werkt time management goed, tot het moment waarop anderen invloed willen hebben op de manier waarop je jouw werkzaamheden organiseert. Of je werk willen laten doen wat niet tot jouw takenpakket hoort en waarvoor je eigenlijk geen tijd hebt. Dan gaat er nog iets anders spelen: jouw mate van assertiviteit.

In je leven kom je regelmatig in situaties terecht, waarin je keuzes moet maken. Dat kan over eenvoudige zaken gaan, zoals: 'Wat eet ik van­avond?' De keuzes worden ingewikkelder bij zaken als: 'Hoe stel ik mij op naar mijn collega's?'

Eigenlijk doe je graag wat je zelf wilt, maar je wilt ook anderen niet te kort doen. Zelfs een een­voudige situatie als op verjaardagsbezoek gaan, kan al problemen opleveren. Laat staan, als men je vraagt je auto uit te lenen, (ander) werk te accepteren of je beschikbaar te stellen voor zaken waar je liever niet in betrokken wilt zijn. Vaak ontstaat er dan een interne crisis, waarin je heen en weer geslingerd wordt tussen kiezen voor jezelf of de 'lieve vrede bewaren' door toe te geven aan de wens van de an­der.

De druk van buitenaf is dan hoog, of je maakt dit er zelf van, waardoor het moeilijk wordt om nee te zeggen. Gevoelens van schuld en angst spelen op. Als je naar dit soort gevoelens luistert, kom je juist in de problemen. Je laat je dan niet meer leiden door een gezonde nuchtere keuze, maar door de paniek iets verkeerd te doen. Met als gevolg dat je iets doet waar je eigenlijk niet achter staat.

Hoe kan je dat anders doen? En wat heb je daarvoor nodig? In ieder geval de bewustwording dat je het anders wilt en mag.

Van agressief of lief naar assertief.

Wat is assertief gedrag?
Assertief gedrag wordt door sommige mensen ten onrechte geassocieerd met 'flink doen' en 'een grote mond geven'. Ande­ren denken, dat het te maken heeft met 'aardig doen' en 'begrijpend zijn'. In het eerste geval kom je al snel in agres­sief gedrag terecht. In de tweede situatie heb je met sub-assertief gedrag te maken. Beide hebben niets met assertief gedrag te maken.

Wat is assertief gedrag dan wel? Het is gedrag waarmee je bevestigt wie je echt bent en wat je echt wilt en waardoor jij je positie naar jezelf en de omgeving verzekert.

Assertief gedrag bestaat uit vier opeenvolgende stappen:

1. Je laat de ander weten wat er in je omgaat. Daarbij spreek je jouw gevoelens uit. Doe dit op een rustige toon in de vorm van een 'Ik-boodschap'. Deze begint altijd met het woord 'Ik'. Voorbeeld: 'Ik voel me geïrriteerd'.

2. De volgende stap is dat je concreet het gedrag van de ander benoemt. Dit is nodig     om de ander duidelijk te maken wat je precies bedoelt. Voorbeeld: 'Ik voel me geïrriteerd, omdat jij je niet aan onze afspraak houdt'.

3. Benoem concreet de gevolgen die het gedrag voor je heeft. Bijvoorbeeld:
'Ik voel me geïrriteerd, omdat jij je niet aan onze afspraak houdt. Nu ben ik voor niets naar kantoor gekomen'.

4. Zeg hoe je wilt dat de ander zich gedraagt. Zoals: 'Ik voel me geïrriteerd, omdat jij je niet aan onze afspraak houdt. Nu ben ik voor niets naar kantoor gekomen. Ik wil dat je het mij tijdig laat weten als je verhinderd bent'.

Op deze manier houd je de verantwoordelijkheid van wat jij met de uitingen van de ander doet bij jezelf en beschuldig je de ander niet als de veroorzaker van jouw gevoelens. Daarbij houd je de situatie zuiver en kan de communicatie door­gaan.
En dit zal de samenwerking zeker ten goede komen.

Kijk ook eens hier voor onze 10 assertieve grondrechten of op mijn website voor de mogelijkheden om jezelf hierin te bekwamen.

Heb jij zelf voorbeelden van hoe jij assertief gedrag hebt laten zien? Deel het hieronder, zodat anderen hier weer van kunnen leren.

4 opmerkingen:

  1. Helemaal mee eens. Geen beschuldigingen, maar ik-boodschappen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Die ik-boodschap begrijp ik en heb ik ook wel gebruikt, maar wat doe je als die ander eigenlijk jouw boodschap naast zich neer legt. Dus, zoals bijvoorbeeld in het bovenstaande voorbeeld: als die ander toch blijft verzuimen jou tijdig te laten weten dat hij verhinderd is.
    Ook heb ik wel eens de reactie terug gekregen: : "Nou, als jij daardoor geïrriteerd/boos/verdrietig bent, dan is dat jouw probleem". Weing constructieve reactie dus en dan vind ik het toch heel moeilijk om het bij mijzelf te houden en niet verwijtend naar die ander te worden.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Er zijn natuurlijk verschillende oorzaken waardoor de ander toch doorgaat met het ongewenste gedrag. Bv: Wat geef je precies aan als effect van de acties? En hoe kom je over op de ander? Zeg je het stellig/zelfverzekerd? Of onzeker? De toon en je houding hebben ook invloed op hoe jouw boodschap overkomt. Het heeft ook te maken met respect voor elkaar. In werksituaties kun je aangeven wat het concrete gevolg is voor jou (jouw werk).

      Ik kan me voorstellen dat je het nog niet zo gemakkelijk vindt om bij jezelf te blijven als anderen teruggeven dat het jouw gevoel is. Als je jouw emoties benoemt, stel je je natuurlijk kwetsbaar op. En jouw gevoel blijft inderdaad jouw gevoel. "Ik vind ... (het vervelend)" is iets neutraler om te gebruiken.

      De ander heeft natuurlijk het recht het oneens te zijn met je. De vraag is alleen of het eruit volgende gedrag handig is of niet.

      Verwijderen
  3. Ik heb zelf ook best wel last van onzekerheid in mezelf. Maar als spreek je duidelijk je ding uit in de IK-vorm dan geloof je veel meer in jezelf.

    BeantwoordenVerwijderen